Het kostte de bewoners die deelnamen aan het centrale overleg Heijplaat Vitaal in eerste instantie moeite om het verslag in te kunnen zien dat opgesteld was door de Hoge School Rotterdam naar aanleiding van onderzoek naar het IKS project. Volgens de “professionals” zou het allemaal te moeilijk zijn om te lezen. Er werd vakjargon gebruikt, er zaten ingewikkelde procesbeschrijvingen in de tekst die het begrip van gewone bewoners te boven zou gaan. Om kort te gaan: het was taaie en saaie materie om te lezen, dus hadden zij besloten dat de bewoners alleen de uiteindelijke “geleerde lessen” zouden krijgen. Tenslotte was dat waar het hele onderzoek voor was gedaan. Dit was uiteraard olie op het vuur voor de actief betrokken bewoners.
Hier werd nogmaals bevestigd hoe de “professionals” tegen de participerende bewoners aankeken. Meerdere deelnemers vanuit de bewoners zijn echter HBO opgeleid en voelden zich door deze opmerkingen ernstig tekort gedaan. Bij de presentatie van de kennisagenda die bijgewoond werd door toenmalig wethouder van Huffelen nam Nico Prins als voorzitter van de Vereniging van Wijkbewoners Heijplaat ( VWH) de microfoon uit handen van de voorzitter van de deelgemeenteraad die bij de presentatie de dagvoorzitter was en trok zich weinig aan van de twee minuten die hem gegeven werden om ook iets te mogen zeggen. Ook hier werd duidelijk voorbij gegaan aan de rol die de bewoners hadden kunnen spelen als de “professionals” zich hadden gehouden aan de opdracht die voor hen voortvloeide uit dit project. Nico las de volgende verklaring voor namens de bewoners.an de dagvoorzitter en las de volgende verklaring voor:
“IKS is als een mist. Ik kan u verzekeren dat er veel over dit project is gesproken en geschreven zodat je ook rustig kunt stellen dat er veel woorden aan vuilgemaakt zijn.
De doelen van het IKS project zijn duidelijk omschreven: versneld verduurzamen en energie neutraal maken van Heijplaat/RDM vanuit de bewoners. Er moet vooral gekeken worden naar wat daarvoor nodig is. Een onderzoek in een herstructureringsgebied waar ons dorp deel van uitmaakt. Project geld dat onlosmakelijk verbonden was aan de naam IKS. Al snel werd de IKS pot een middel voor het financieren van allerlei projecten, maar duidelijke hoofdrolspelers en spelregels waren er niet of ze waren vaag of werden gaandeweg verzonnen en waar nodig bijgesteld. Spannend was het zeker en in het begin was de opwinding groot, het enthousiasme onstuitbaar, maar de coördinatie was ver te zoeken en de frustratie bij de bewoners werd gaandeweg het proces groter en groter.
Nu ligt er een kennis agenda en met de presentatie ervan werd nogmaals duidelijk dat het nog steeds niet voor iedereen duidelijk is wat nu de rol is van iedereen. Alleen al het feit dat de bewoners als allerlaatste en dan ook nog na meerdere malen aandringen het onderliggende onderzoeksrapport konden inzien en het onder de uitnodiging voor deze middag ontbreken van de de naam van de bewoners die geparticipeerd hebben in dit proces en hun volle medewerking hebben verleend aan dit onderzoek, zou erop kunnen duiden dat de bewoners gewoon proefkonijn waren in plaats van participant, aapjes in de dierentuin zoals één van onze bewoners een tijdje geleden zo treffend wist te verwoorden nadat ze de zoveelste rondleiding over het dorp langs haar huis had zien gaan.
Daarom is vorig jaar mede om de positie van de VWH te verstevigen de vereniging serieus gaan overwegen om het secretariaat, het communicatie/coördinatiecentrum van de duurzame ontwikkeling in het gebied bij de bewonersorganisatie neer te leggen. Niet alleen voor de communicatie binnen het dorp, maar zeker ook voor de communicatie binnen de groep van medeondertekenaars van SOK2 en het daarbij horende afsprakenkader. De bewoners willen duurzaamheid graag verankeren bij de qua personele bezetting meest stabiel gebleken partij binnen de groep stakeholders die betrokken zijn bij de herstructurering van Heijplaat. De bewoners blijken de partij te zijn met de meeste dossierkennis.
De resultaten die nu voor ons liggen waren al lang tot de bewoners doorgedrongen en de bewoners zien misschien wel kans om met enig creatief denken en werken de koers bij te stellen. Dat ging echter alleen als alles en iedereen mee wil werken en bereid is te luisteren en met elkaar beleid te maken. Het IKS had een grote kans moeten zijn voor het dorp, maar dreigde op een gegeven moment echt een splijtzwam te worden in het dorp.
Voor de bewoners is het wel bijzonder leerzaam geweest. Niet alleen werd duidelijk wat hun positie was als participant binnen het belangen spel van een herstructurering maar ze gingen als geen ander op zoek naar een manier waarop het wel kan werken. Want wat voor de bewoners wel duidelijk is geworden, is dat serieus integraal duurzaam ontwikkelen de enige rode draad kan zijn om de hele duurzaamheid binnen de herstructurering een kans van slagen te geven en om deze miskleun te boven te komen.
De bewoners zijn mede door het IKS traject op een spoor gezet waar duurzaam geen bijvoeglijk naamwoord meer is, maar ze zijn een heel eind om het met elkaar te ontwikkelen tot een manier van denken. Er is binnen de VWH het afgelopen jaar een grote inhaalslag geleverd om de bewoners participatie meer vorm te geven en het ziet er naar uit dat het gaat lukken ondanks dat er nog steeds grote verschillen zijn in denken tussen de in het rapport zo mooi getypeerde systeem wereld en leefwereld. Wij, uit de leefwereld, willen en kunnen die participatie verder uit bouwen en goed positioneren maar vooralsnog wordt er in onze ogen nog steeds weinig rekening gehouden met de mening en de positie van de bewoners-participanten. Ook in dit rapport komt dat duidelijk naar voren. De vraagstukken rondom de duurzame ontwikkeling van Heijplaat zijn voor professionals al lastig genoeg, maar zonder empathie voor elkaar lopen we de nodige inbreng van veel creatieve en ter zake kundige bewoners van Heijplaat mis. Dan blijven die bewoners met hun snufferd tegen een muur aanlopen waardoor een beweging van onderop op voorhand onnodig wordt gefrustreerd en wenselijke voortgang wordt domweg geblokkeerd.
Deze kennis agenda is daarom voor de bewoners een mooie boodschap, laten wij hopen naar gehandeld gaat worden.
In de loop van het proces heb ik me helaas meer en meer gerealiseerd dat een begrip als luisteren tweeledig is uit te leggen.
De eerste is duidelijk: hé, moet je luisteren….waarbij de spreker vindt dat zijn toehoorder vooral moet doen met wat er gezegd wordt, één richting verkeer.
De tweede is een meer positieve betekenis van het woord, de oren gebruiken als zintuig om tot je te nemen wat een ander te vertellen heeft zonder hem/haar direct op punten en komma’s aan te vallen of vast te pinnen of te veroordelen op gebezigde uitspraken. Wellicht lijdt een geventileerde mening, ook al is die ongezouten of knullig geformuleerd, tot voortschrijdend inzicht als je er iets dieper op in gaat.
Eén van de kenmerken van het traject ontwikkeling naar duurzaam is een constante zorgvuldige evaluatie rond de ontwikkelingen van belangrijke issues. Je moet met elkaar zoeken naar kantel momenten en die gebruiken. Alleen op die manier kunnen we voortgang aken en zo wordt uiteindelijk de transitie mogelijk. Dat zal niet zonder slag of stoot gaan, dat weten we zo langzamerhand allemaal, daar is inzet voor nodig, binding met het gebied en de bewoners en geloven in elkaar.
Ik hoop niet dat niemand zich persoonlijk aangesproken voelt door dit rapport, want dan zou het allemaal voor niets zijn geweest, maar ik ben bang dat door de bezig zijnde en komende personeelswisselingen (ook niet goed voor duurzame processen volgens het rapport) in de systeem wereld, de leefwereld straks voor de zoveelste keer moet beginnen om mensen in te praten en in te wijden in de wereld van Heijplaat in duurzame herstructurering als we daar de kans toe krijgen tenminste, want veel van de professionals uit de systeemwereld hebben niet door dat ze op een rijdende trein stappen.
Wij hebben zo langzamerhand een redelijk all round plan voor ogen, het zit in de koker en er wordt hard gewerkt aan een aanvullend onderzoek hoe de resterende iks gelden het beste ingezet kunnen worden om het IKS traject vruchtbaar te kunnen afronden. Dan zijn wij als VWH klaar voor het vervolg. Er zijn veel redenen te noemen die hebben tegengehouden dat we onze plannen nu al helemaal klaar hebben om te presenteren, te ventileren en uit te bouwen, maar grote stukken hebben al hun vorm. Laten we maar zeggen dat we als bewoners in het afgelopen jaar heel wat bezigheidstherapie erbij hebben gekregen van alle professionals uit de systeemwereld zodat we niet toekwamen aan wat we eigenlijk willen en moeten doen. Onze plannen op een rij zetten is nog slechts een kwestie van plakken en knippen, alles goed op een rij zetten. Een leuk eerste resultaat is al dat bij herhaaldelijke navraag is gebleken dat er nog meer in de iks pot blijkt te zitten dan dat er altijd werd aangenomen, da’s al de eerste meevaller.
Wij hopen dat iedereen zijn les trekt uit dit rapport en erop acteert om in de verdere ontwikkeling aan de bewoners de ruimte en de ondersteuning te bieden die ze verdienen en zoals staat omschreven in het Afsprakenkader, zodat zij hun creatieve vermogens kunnen inzetten om te bouwen in plaats van constant te moeten zeuren en soebatten over hun positie en rechten als volwaardig partner in de duurzame herstructurering van Heijplaat.”
Na deze woorden volgde een luid applaus.
Recente reacties