Quarantaine Inrichting 1

een bijdrage van Louike Duran, huidig ( 2020 ) bewoner en gebruiker van de Quarantaine Inrichting.
Louike woont en werkt op de Quarantaine Inrichting vanaf het moment dat Stichting Beeld en Geluid daar aan het werk ging. Zij heeft zich vaak hard gemaakt voor het behoud en /of verbetering van leefbaarheid en veiligheid voor de bewoners van gebied Groot Heijplaat.
Zij was tevens één van de drijvende krachten achter het spraakmakende project Folly Docks, een internationaal kunstproject klik hier uitgevoerd in de tijd 2006/2007dat er mooie plannen lagen voor een glorieuze toekomst voor het gebied. Er was toen veel reuring rond de ontwikkelingen rond het dorp en Groot Heijplaat moest op de kaart komen als een voorbeeld van vernieuwing. Een overblijfsel van project Folly Docks is de Origamicontainer aan de ingang van het dorp.

 Geschiedenis vm. Quarantaine- Inrichting Beneden Heyplaat.

De bouw  

Vroeger had iedere havenstad de verplichting om een quarantaine-inrichting te bouwen, voor opvang van zeelieden, die besmet waren met gevaarlijke tropische ziekten.  De Quarantaine- Inrichting Beneden Heyplaat werd als werkverschaffingsproject uitgevoerd tijdens de crisisjaren, van 1928-1934. Het oude Quarantaine terrein verdween door de aanleg van de Waalhaven. Het nieuwe complex werd gebouwd naar een ontwerp van de stadsarchitect Van der Steur, in de stijl ‘Amsterdamse school verstrakt’. In 1934 werd het complex opgeleverd. Op een terrein van 6 hectare lagen verspreid 12 gebouwen, met elk hun eigen functie: Portiershuis, mortuarium, ziekenbarak, isolatiebarak, zusterhuis, beheerderswoning, badhuis annex ontsmettingsinrichting, keukengebouw, chloorhuisje, en drie contactbarakken. Het hele terrein werd omsloten door een hoge omheining en een afgesloten toegangshek. Aan de rivierkant was een houten steiger, waar een schip in quarantaine kon aanleggen.

In quarantaine 

In de bouwtijd bleek de functie van het complex door de geschiedenis te zijn ingehaald. De penicilline werd ontwikkeld, en tegelijkertijd werd het Havenziekenhuis gebouwd, met een speciale isolatie-afdeling voor tropische ziekten. Rotterdam groeide erg snel en het QI- terrein kwam daardoor dicht bij de bebouwde kom te liggen. Besmette schepen werden daarom buitengaats gehouden bij Hoek van Holland. Patiënten werden per helikopter direct naar de geïsoleerde afdeling van het Havenziekenhuis gebracht.

De QI werd daarna voor diverse doeleinden gebruikt;

* Verplichte quarantaine van emigranten, voornamelijk gevluchte Joden uit Oost-Europa, die per schip naar Amerika voeren, jaren 30.       

* geconfisqueerd door de Duitse kriegsmarine in de 2e wereldoorlog, 1940-1945,

* behandeling patiënten van een tyfusepidemie in Spijkenisse in 1945,

* ontsmetten/ ontluizen van een deel van de Rotterdamse bevolking vlak na de bevrijding,1945,

* behandeling van 1 pokken patiënt uit Nederlands Indië, 1949,

* afdeling voor tuberculose patiënten, 1947-1953.

Leegstand   

Vanaf 1953 werden de contactbarakken gebruikt als dependance van het psychiatrisch ziekenhuis Delta, voor de bejaarde patiënten, wegens ruimtegebrek in het ziekenhuis. De rest van het Quarantaine- complex stond leeg en werd operationeel gehouden door de Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheids Dienst ( G.G.& G.D ). De beheerderswoning bleef in gebruik. 

Beeld & Geluid 

In 1979 werd de Stichting Beeld & Geluid opgericht door studenten van de Academie voor Beeldende Kunsten en het Rotterdams Conservatorium. De stichting deed een officieel verzoek aan het college van B & W om toestemming voor gebruik van de Quarantaine- Inrichting voor culturele doeleinden. De contact-barakken  en de beheerderswoning waren nog in gebruik. De rest van het complex stond leeg sinds 1953.

Voorstel van stichting Beeld & Geluid voor gebruik van de gebouwen;

Schilder- en beeldhouwateliers, een oefenruimte voor muziek, een doka, een dansstudio, een zeefdrukruimte en woonruimte voor de gebruikers. Zij kregen toestemming voor een tijdelijk gebruik, zonder huurovereenkomst. Sindsdien heeft het QI- terrein onofficieel een culturele bestemming.

Sloop   

Op verschillende momenten is het terrein met sloop bedreigd. Na 1981 toen de nieuwbouw van Delta- ziekenhuis gereed was werd het hele terrein door de G.G.&G.D. overgedaan aan het Gemeentelijk Havenbedrijf, die de 6 ha wilde herontwikkelen als haventerrein. In 1984 werden de bewoners gesommeerd te vertrekken, zonder dat er een herbestemming voor de gebouwen was. Een aantal bewoners verhuisde naar het centrum, inclusief stichting Beeld & Geluid.

Monument en productieplaats   

Tussen 1986 en 1991 werden de contactbarakken gesloopt en 3 hectare van het QI-terrein bouwrijp gemaakt. De sloop van de andere gebouwen werd op het nippertje voorkomen door bezwaar van de ondernemers/bewoners bij de cie. bezwaar & beroep R’dam. Het overgebleven deel van de Quarantaine- Inrichting was op initiatief van de bewoners net op de voorlopige lijst van Gemeentelijke monumenten geplaatst, als laatst overgebleven Quarantaine- Inrichting van Nederland. De sloop- en de rooivergunning werden ongeldig verklaard, gebaseerd op deze voorlopige monumentenstatus. Daarna was sloop niet meer mogelijk.

Het QI- terrein is in 41 jaar uitgegroeid tot een professionele productieplaats voor de culturele sector en is inmiddels het langst bestaande kunstenaarsinitiatief van Rotterdam. Beeldende kunst, vormgeving, muziek, film- en theaterproducties worden in de verschillende ateliers en studio’s ontwikkeld en vinden hun weg naar het publiek in galeries, theaters en op film en TV. Het terrein functioneert ook als gastheer voor kunst-projecten van korte of langere duur. In april 2010 is het overgebleven deel van het QI-terrein officieel Rijksmonument geworden. Havenbedrijf Rotterdam heeft het idee om de ateliers en studio’s in de toekomst ( vanaf 2025) te verhuren aan bedrijven, die vanuit RDM-campus doorgroeien naar een andere locatie. In het nieuwe bestemmingsplan  van 2018 is echter vastgelegd dat de culturele bestemming wordt gehandhaafd en dat het terrein een beschermd stadsgezicht wordt.

Toekomst

De geplande toekomst van de Quarantaine- Inrichting is nu dat de woonfunctie vervalt in 2024 en de panden zullen worden verhuurd als ateliers, kleine kantoren en ( natuur) educatie. Het groene deel van het QI-terrein wordt opnieuw ingericht, met behoud van de natuurfunctie.