Quarantaine Inrichting 1

een bijdrage van Louike Duran, huidig ( 2020 ) bewoner en gebruiker van de Quarantaine Inrichting.
Louike woont en werkt op de Quarantaine Inrichting vanaf het moment dat Stichting Beeld en Geluid daar aan het werk ging. Zij heeft zich vaak hard gemaakt voor het behoud en /of verbetering van leefbaarheid en veiligheid voor de bewoners van gebied Groot Heijplaat.
Zij was tevens één van de drijvende krachten achter het spraakmakende project Folly Docks, een internationaal kunstproject klik hier uitgevoerd in de tijd 2006/2007dat er mooie plannen lagen voor een glorieuze toekomst voor het gebied. Er was toen veel reuring rond de ontwikkelingen rond het dorp en Groot Heijplaat moest op de kaart komen als een voorbeeld van vernieuwing. Een overblijfsel van project Folly Docks is de Container Origami aan de ingang van het dorp.

 Geschiedenis vm. Quarantaine- Inrichting Beneden Heyplaat.

De bouw  

Vroeger had iedere havenstad de verplichting om een quarantaine-inrichting te hebben voor opvang van zeelieden die besmet waren met gevaarlijke tropische ziekten.  De Quarantaine- Inrichting Beneden Heyplaat werd als werkverschaffingsproject uitgevoerd tijdens de crisisjaren, van 1928-1934. Het oude Quarantaine terrein lag waar nu de ingang van de Waalhaven is en verdween door de aanleg van de Waalhaven. Het nieuwe complex werd gebouwd naar een ontwerp van de stadsarchitect Van der Steur, in de stijl ‘Amsterdamse school verstrakt’. In 1934 werd het complex opgeleverd. Op een terrein van 6 hectare lagen verspreid 12 gebouwen, met elk hun eigen functie: Portiershuis, mortuarium, ziekenbarak, isolatiebarak, zusterhuis, beheerderswoning, badhuis annex ontsmettingsinrichting, keukengebouw, chloorhuisje, en drie contactbarakken. Het hele terrein werd omsloten door een hoge omheining en een afgesloten toegangshek. Aan de rivierkant was een houten steiger, waar een schip in quarantaine kon aanleggen.

In quarantaine 

In de bouwtijd bleek de functie van het complex door de geschiedenis te zijn ingehaald. De penicilline werd ontwikkeld en tegelijkertijd werd het Havenziekenhuis gebouwd, met een speciale isolatie-afdeling voor tropische ziekten. Rotterdam groeide erg snel en het QI- terrein kwam daardoor dicht bij de bebouwde kom te liggen. Besmette schepen werden daarom buitengaats gehouden bij Hoek van Holland. Patiënten werden per helikopter direct naar het Havenziekenhuis gebracht.

De QI werd daarna voor diverse doeleinden gebruikt;

* Verplichte quarantaine van emigranten, vn. Joodse vluchtelingen uit Oost-Europa, die per schip naar Amerika reisden, jaren 30.   
* geconfisceerd door de Duitse kriegsmarine in de 2e wereldoorlog, 1940-1945,
* behandeling patiënten van een tyfusepidemie in Spijkenisse in 1945,
* ontsmetten/ontluizen van een deel van de Rotterdamse bevolking vlak na de bevrijding,1945,
* behandeling van 1 pokkenpatiënt uit Nederlands Indië, 1949,
* afdeling voor tuberculose patiënten, 1947-1953.

Leegstand   

Vanaf 1953 werden de contactbarakken gebruikt als dependance van het psychiatrisch ziekenhuis Delta, voor de bejaarde patiënten, wegens ruimtegebrek in het ziekenhuis. De rest van het Quarantaine- complex stond leeg en werd operationeel gehouden door de Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheids Dienst ( G.G.& G.D ). De beheerderswoning bleef in gebruik. 

Culturele bestemming, 1979.

Stichting Beeld & Geluid, opgericht door studenten van de Academie voor Beeldende Kunsten en het Rotterdams Conservatorium, verzocht aan het College van B & W toestemming voor gebruik van de Quarantaine- Inrichting voor culturele doeleinden. De contactbarakken en de beheerderswoning waren nog in gebruik. De rest van het complex stond leeg sinds 1953.

Voorstel van stichting Beeld & Geluid voor gebruik van de gebouwen; Schilder- en beeldhouwateliers, een oefenruimte voor muziek, een doka, een dansstudio, een zeefdrukruimte en woonruimte voor de gebruikers. Zij kregen toestemming voor een tijdelijk gebruik, zonder huurovereen-komst. Sindsdien heeft het QI- terrein onofficieel een culturele bestemming.

Sloop   

Op verschillende momenten is het terrein met sloop bedreigd. Na 1981 toen de nieuwbouw van het Delta- ziekenhuis gereed was werd het hele terrein door de G.G.&G.D. overgedaan aan het Gemeentelijk Havenbedrijf, die de 6 ha wilde ontwikkelen als haventerrein. In 1984 werden de bewoners gesommeerd te vertrekken, zonder dat er een herbestemming voor de gebouwen was. Een aantal bewoners verhuisde naar het centrum.
Tussen 1986 en 1991 werden de contactbarakken gesloopt en 3 hectare van het QI-terrein bouwrijp gemaakt. De sloop van de andere gebouwen werd op het nippertje voorkomen door het ingediende bezwaar van de ondernemers/ bewoners van QI bij de cie. bezwaar & beroep R’dam.

Het overgebleven deel van de Quarantaine- Inrichting was op initiatief van de kunstenaars net op de voorlopige lijst van Gemeentelijke monumenten geplaatst, als laatst overgebleven Quarantaine- Inrichting van Nederland. De sloop- en de rooivergunning werden ongeldig verklaard, gebaseerd op deze voorlopige monumentstatus. Daarna was sloop niet meer mogelijk.

Culturele productieplaats.

Het QI- terrein is in 43 jaar uitgegroeid tot een professionele productieplaats voor de culturele sector en is inmiddels het langst bestaande kunstenaarsinitiatief van Rotterdam. Beeldende kunst, vormgeving, muziek, film- en theaterproducties worden hier ontwikkeld en vinden hun weg naar het publiek in galeries, theaters en op film en TV. Het terrein functioneert ook als gastheer voor allerlei kunstprojecten.

Monument.

In april 2010 is het overgebleven gebied van het QI-terrein officieel Rijksmonument geworden, dankzij de herhaaldelijke promotie door de bewoners van QI en van Heijplaat.

Plan Havenbedrijf

Havenbedrijf Rotterdam wilde het QI-terrein in de toekomst verhuren aan bedrijven, die vanuit RDM-campus doorgroeien naar een andere locatie. De kunstenaars van QI en de huurdersvereniging van Heijplaat maakten bezwaar tegen dit plan, en met succes. In het nieuwe bestemmingsplan van 2018 is vastgelegd dat de culturele bestemming wordt gehandhaafd en dat het terrein een beschermd stadsgezicht wordt.        Daarbij is in het bestemmingsplan omschreven dat de panden zullen worden verhuurd als ateliers, studios, kleine kantoren en voor ( natuur) educatie. Het groene deel van het QI-terrein zal opnieuw worden ingericht, met behoud van de natuurfunctie.

Plan BOEi, 2024

De toekomst van QI wordt weer bedreigd. Het havenbedrijf heeft het terrein overgedragen aan BOEi, die alle gebouwen wil ontwikkelen tot hotel en congrescentrum. Daarmee zou de mogelijkheid verdwijnen om de ateliers en studio’s op QI te handhaven en uit te breiden, terwijl er in Rotterdam een schrijnend tekort is aan werkruimtes.
Voor een hotel zullen er ook meer parkeerplaatsen, straatverlichting e.a. worden aangelegd, waardoor de natuurfunctie ernstig zal worden verstoord en het speciale karakter van het terrein zal verdwijnen. De ondernemers van QI proberen dit te voorkomen door overleg met BOEi, de gemeente en culturele instellingen.
Dit is de vijfde keer dat de kunstenaars in actie moeten komen om de vm. Quarantaine-Inrichting te beschermen. Hopelijk is dit de laatste keer en blijft het terrein net zo verrassend, ongereguleerd en mooi als het nu is.

Korte geschiedenis QI

door Louike Duran

Toekomst volgens het Havenbedrijf Rotterdam

De geplande toekomst van de Quarantaine- Inrichting is nu dat de woonfunctie vervalt in 2024 en de panden zullen worden verhuurd als ateliers, kleine kantoren en ( natuur) educatie. Het groene deel van het QI-terrein wordt opnieuw ingericht, met behoud van de natuurfunctie.

1 reactie

    • Louike Duran op 28 juli 2023 om 15:45

    Beste Rob en Nico, ik heb de geschiedenisvan QI in nederlands en engels herschreven en wil dit graag aan jullie sturen. Laat ff weten naar welk mailadres ? Ook is mijn achternaam fout gespeld, Dunran ipv. Duran

Reacties zijn uitgeschakeld.

error: Content is protected !!